TRAO ĐỔI MỘT SỐ HIỂU BIẾT VỀ NGÀNH GIA CÔNG CƠ KHÍ TRONG CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP LẦN THỨ 4
ThS
Bùi Công Thắng
Bộ môn Công nghệ
/ Trường Cao đẳng Công nghệ và Kỹ thuật Ô tô
Lời giới thiệu: Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và xu
hướng của sự phát triển công nghệ, khoa học, kỹ thuật, Trường Cao đẳng Công nghệ
và Kỹ thuật Ô tô được giao nhiệm vụ đào tạo học viên hệ Trung cấp CNKT cơ khí
Quân sự 2 năm: là nhân viên kỹ thuật ngành cơ khí, làm việc tại các đơn vị,
kho, trạm xưởng sản xuất, sửa chữa cơ khí trong toàn quân.[1] Đến
nay, khóa học đầu tiên cho hệ đào tạo này đã gần hoàn thành chương trình học tập,
sắp sửa vào thực tập đơn vị và tốt nghiệp ra trường. Trong phạm vi bài viết
này, chúng tôi xin chia sẻ góc nhìn tổng quan và hướng phát triển của ngành gia
công cơ khí trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 gắn với tình hình huấn
luyện trong nhà trường.
1. Giới thiệu tổng quan về gia công cơ khí
Trong
ngành cơ khí, các nguồn tài liệu tham khảo thường có chữ "machining machinery" đó chính là từ tiếng anh của gia công cơ khí.
Khi nói gia công chính xác là cách nói ngắn của gia công cơ khí chính xác,
đó là sử dụng những hệ thống máy móc hiện đại, độ chính xác cao như máy
mài, cưa, máy ép khoan, máy phay, máy tiện cùng với robot tốc độ cao, công-vận tốc cao kết hợp với trình độ kỹ
thuật cao.
Gia
công chính xác được áp dụng cho nhiều loại vật liệu như nhựa, thủy tinh,
than chì, đồng, thép, inox, … Gia công các loại vật liệu quý hiếm, chi tiết
tinh xảo cũng được áp dụng bằng phương pháp này.
Công
nghệ gia công cơ khí hiện nay tại Việt Nam được chia làm 3
loại chính sau đây: Công nghệ gia công không phoi: Đúc, rèn, dập nóng, dập nguội,
hàn, cán, kéo, ép,… (còn được gọi là gia công biến dạng, gia công áp lực,
gia công nóng). Công nghệ gia công có phoi bao gồm: gia công cắt gọt, tiện,
phay, bào, khoan, mài… Ngoài các công nghệ nói trên, ngành gia công cơ khí còn
có thêm một số công nghệ gia công đặc biệt khác như: Gia công bằng tia lửa điện,
gia công bằng sóng siêu âm, gia công bằng chùm điện tử, …
2. Tiềm
năng phát triển của ngành cơ khí
|
Trong suốt nhiều năm
qua, Đảng và nhà nước ta đã có nhiều chủ trương chính sách đúng đắn nhằm khuyến
khích ngành cơ khí phát triển, giúp cho ngành trở thành lĩnh vực được ưu tiên
trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Đào tạo chuyên ngành
cơ khí trong Quân đội cũng cập nhật công nghệ và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt
ra theo hướng tiếp cận cuộc cách mạng công nghệ 4.0 mà nền tảng là cơ khí 2.0
và 3.0. [2] [3] |
Huấn luyện gia công cơ khí trong Khoa mục Phay
nâng cao tại Trường Cao Đẳng Công nghiệp Quốc phòng, 12/2017. |
Trên thực tế, chúng ta bắt gặp rất nhiều
các sản phẩm của ngành gia công cơ khí như những chi tiết máy, khuôn mẫu, con
lăn, chi tiết tinh xảo … Với việc thực hiện một quy trình nghiêm ngặt dưới sự
kiểm soát chặt chẽ của những kỹ thuật viên, các sản phẩm của ngành chế tạo cơ
khí đều có thể đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật cao với giá thành không quá đắt đỏ.
|
Với sự phát triển của khoa học công
nghệ, các đơn vị sản xuất đã có nhiều lựa chọn hơn trong việc quyết định hình
thức gia công cơ khí. Hai hình thức gia công chế tạo đang được các đơn vị áp
dụng nhiều hơn cả, đó là: gia công truyền thống và gia công tiên tiến. Đặc trưng của phương pháp gia công truyền
thống là để tạo hình bề mặt cần có một quan hệ tích hợp giữa chuyển động của
dụng cụ và chi tiết gia công. |
Cắt phôi bằng Lade – một phương pháp gia công đặc biệt đang
được áp dụng nhiều trong sản xuất. |
Ngày nay, với sự phát triển không ngừng
của khoa học kỹ thuật và công nghệ vật liệu đã tạo ra nhiều loại vật liệu mới
đáp ứng cho nhu cầu thị trường và sự phát triển tiên tiến của nhân loại. Chính
vì vậy, các phương pháp gia công tiên tiến ra đời hay còn gọi là các phương
pháp gia công không truyền thống. Đó là các phương pháp gia công đặc biệt: Gia
công bằng tia nước, gia công bằng tia hạt mài, siêu âm, gia công bằng điện hóa,
gia công bằng xung điện hay gia công bằng tia lade ... Hầu hết các công nghệ tiên tiến đều có áp dụng điều khiển số CNC.
|
Gia công tự động bằng máy nhiều đầu dao – Tiện Revonve |
Tương lai của các phương pháp gia công không truyền thống chắc chắn phát triển bền vững vì: - So sánh với các
phương pháp thông thường, các phương gia công không truyền thống đáp ứng
hầu hết các khả năng gia công ngoại trừ một điểm là tốc độ bóc tách vật liệu
thấp so với các phương pháp thông thường. |
Tuy nhiên, nhiều cải tiến trong tốc độ gia công của các phương pháp mới
đã được tiến hành trong những năm gần đây và có nhiều lý do để tin rằng đây là
xu hướng phát triển. Điều này sẽ tác động bằng sức cạnh tranh của phương gia
công không truyền thống và phạm vi ứng dụng của chúng. Mặc dù vậy, việc sử dụng
phương pháp gia công không truyền thống ở Việt Nam ta nói chung, trong Quân đội
nói riêng còn vấp phải một số vấn đề như: Giá thành đầu tư lớn, hiệu quả kinh tế
cũng như những hiểu biết về các phương pháp gia công tiên tiến còn nhiều hạn chế
và mới chỉ áp dụng phổ biến một số phương pháp. [4]
Tại trường Cao đẳng và Công nghệ và Kỹ
thuật Ô tô của chúng ta, học viên hệ Trung cấp cơ khí đang được định hướng đào
tạo có kỹ năng toàn diện và chuyên sâu tay nghề thực hành các phương pháp gia
công cắt gọt có phoi, đây là một trong các phương pháp gia công cốt lõi và có
tính ứng dụng cao trong sản xuất và sửa chữa. Trong
chương trình đào tạo, các Học viên đã được học tập thiết kế và vận hành máy gia
công CNC phay và máy CNC tiện. Với kiến thức, kỹ năng được trang bị trên ghế
nhà trường theo đúng xu hướng phát triển của ngành sẽ kỳ vọng một thế hệ học
viên sau khi tốt nghiệp đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ tại đơn vị.
Trong khuôn khổ loạt bài viết về chủ đề
này, chúng tôi rất muốn được cùng trao đổi về một số công nghệ gia công tiên tiến
mới, biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo Học viên ngành cơ khí và chia sẻ các
tài liệu nghiên cứu, rất mong nhận được đóng góp của các đồng chí và bạn đọc của
Bản tin Khoa học.
Nguồn tài liệu tham khảo:
[1] - Quyết định số
915/QĐ- CNKT ngày 26/6/2017 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng công nghệ và kỹ thuật
ô tô về ban hành chương trình chi tiết đào tạo các đối tượng trong nhà trường.
[2] – Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt
Nam.
[3] - www.cokhithanhdu1y.com
[3] – www.ichivietnam.com.vn
